Nghĩa vụ dân sự phát sinh khi có sự kiện pháp lý mà pháp luật dự liệu xảy ra dẫn tới một hậu quả pháp lý nhất định.
Sự kiện pháp lý đó làm hình thành một mối quan hệ pháp luật, được sự thừa nhận và bảo đảm thực hiện bởi pháp luật. Theo khoản 3 Điều 275 BLDS năm 2015 quy định: Căn cứ phát sinh nghĩa vụ là thực hiện công việc không có ủy quyền. Ngoài ra khoản 8 Điều 8 BLDS năm 2015 cũng quy định: Căn cứ xác lập quyền dân sự là thực hiện công việc không có ủy quyền. Vì vậy, thực hiện công việc không có ủy quyền là căn cứ phát sinh quyền và nghĩa vụ dân sự.
Mặc dù việc thực hiện công việc không có ủy quyền không phát sinh từ thỏa thuận giữa các bên nhưng để nâng cao tinh thần trách nhiệm và đồng thời cũng phải bảo đảm quyền lợi của người thực hiện công việc, pháp luật dân sự quy định nghĩa vụ cho cả hai bên: người thực hiện công việc và người có công việc được thực hiện
